Öğretmenlik dünyanın kutsal mesleklerinden biri olarak görülmektedir. Dinimizde de öğretmenliğe verilen önem Hz. Ali’ye atfedilen meşhur “Bana bir harf öğretenin 40 yıl kölesi olurum” sözüyle vurgulanmıştır. Öğretmenler günü; dünyada her yıl 5 Ekim’de kutlanırken, ülkemizde de sevgi ve minnet duygularıyla kutlamalar her yılın 24 Kasım günü kutlanmaktadır.
Öğretmenler günü ne zaman kutlanmaktadır?
Öğretmenler günü; dünyada her yıl 5 Ekim’de kutlanırken, ülkemizde de sevgi ve minnet duygularıyla kutlamalar her yılın 24 Kasım günü kutlanmaktadır.
Öğretmenlik mesleğini yapanlar bu günde birçok tebrik ve teşekkürü kabul ediyor ve okullarda çeşitli kutlamalar düzenleniyor. Öğrenciler ve öğretmen yakınları mesajlar, çiçekler ve hediyelerle bu günü taçlandırırken 24 Kasım’a ilişkin tarihçe bilgisi de merak konusu oluyor. Peki Öğretmenler Günü neden kutlanır? Nasıl ortaya çıktı? Bu yazımızda 24 Kasım Öğretmenler Günü tarihçesini ele alacağız.
Öğretmenlerin hakları ve sorumlulukları ile ilk hazırlık ve ileri eğitim, işe alma, istihdam ve öğretme-öğrenme koşullarına ilişkin standartları belirleyen öğretmenlerin statüsüne ilişkin 1966 ILO/UNESCO Tavsiye Kararının kabul edilmesinin yıldönümünü anmaktadır. Yüksek Öğretim Öğretim Personelinin Statüsüne İlişkin Tavsiye Kararı, yüksek öğretimdeki öğretim personelini de kapsayacak şekilde 1966 Tavsiye Kararını tamamlamak üzere 1997 yılında kabul edilmiştir. Dünya Öğretmenler Günü 1994 yılından beri kutlanmaktadır.
Öğretmenler günü, öğretmenlerin eğitimi nasıl dönüştürdüğünü kutlamanın yanı sıra yeteneklerini ve mesleklerini tam olarak ortaya koymak için ihtiyaç duydukları desteği yansıtmak ve küresel olarak mesleğin önündeki yolu yeniden düşünmek için de bir gün olarak da kutlanmalıdır.
Dünya Öğretmenler Günü, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), UNICEF ve Education International (EI) ile ortaklaşa düzenlenmektedir.
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Direktörü Gilbert F. Houngbo, UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell, Dünya Öğretmenler Günü için Uluslararası Eğitim Genel Sekreteri David Edwards’ın Ortak Mesajı, 5 Ekim 2022 şu şekilde: “Bugün, Dünya Öğretmenler Günü’nde, öğretmenlerin, kendileri, başkaları ve gezegen için sorumluluk almaları için ihtiyaç duydukları araçlara sahip olmalarını sağlayarak öğrencilerin potansiyellerini dönüştürmedeki kritik rolünü kutluyoruz. Ülkeleri, öğretmenlerin bilgi üreticileri, yansıtıcı uygulayıcılar ve politika ortakları olarak güvenilir ve tanınırlar.” Mesajın tamamına UNESCO sayfasından İngilizce olarak ulaşabilirsiniz.
2022 Kutlamaları Teması “Eğitimin Dönüşümü Öğretmenlerle Başlar”
Eylül 2022’de düzenlenen Dönüşen Eğitim Zirvesinde “Eğitimin dönüşümü öğretmenlerle başlar” teması kullanıldı. Bu zirvede yapılan taahhütler ile eylem çağrıları ele alındı ve bunların öğretmenler ve öğretim üzerindeki etkileri analiz edildi.
UNESCO Genel Merkezi’ndeki üç günlük kutlama, UNESCO-Hamdan Öğretmen Gelişimi Ödülü’nün ödül törenini ve öğretmenlerin insana yakışır çalışma koşullarının, mesleki gelişim fırsatlarına erişiminin ve tanınan bir mesleki statünün nasıl garanti edildiğini gösteren bir dizi etkinliği içerdi. UNESCO, bu birincil değişim paydaşlarının hayati rollerinden yararlanmak için çalışıyor.
Küresel Öğretmen Açığı Krizi Alarm veriyor
Öğretmenler günü ile ilgili bir basın bülteni yayınlayan UNESCO, Dünya Öğretmenler Günü’nde UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, dünyanın dört bir yanındaki hükümetleri öğretmenlere verdikleri desteği artırmaya çağırdı ve mesleğin iş gücünü elinde tutmak ve yeni yetenekleri çekmek için mücadele etmeleri konusunda uyardı. 2030 yılına kadar evrensel temel eğitime ulaşmak için dünya çapında 69 milyon öğretmene ihtiyaç var. En büyük açık Sahra altı Afrika’da olduğu belirtildi.
Eğitim eksikliği, cazip olmayan çalışma koşulları ile yetersiz finansman, öğretmenlik mesleğini baltalıyor ve küresel öğrenme krizini ağırlaştırıyor. UNESCO, kapsayıcı ve kaliteli eğitim hakkı için verilen mücadelenin merkezine her zaman öğretmenleri yerleştirmiştir. Çocuklarımızın geleceğinin bağlı olduğu bu mesleğin daha iyi tanınmasına acilen ihtiyaç var.
Dünyada 44,4 Milyon Öğretmene İhtiyaç Var
Audrey Azoulay UNESCO Genel Direktörü’nün açıkladığı UNESCO’nun tahminleri, 2030 yılına kadar evrensel temel eğitime ulaşmak için ilköğretimde 24,4 milyon ek öğretmene ve orta öğretimde yaklaşık 44,4 milyon öğretmene ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Ortaokulların %90’ında ciddi öğretim eksiklikleri bulunurken personel yetersizliğinden dolayı öğretmenlere fazlaca yüklenilmektedir.
2022 Dünya Öğretmenler Günü İçin Açıklanan Yeni UNESCO Rakamları
2030 Gündemi tarafından belirlenen hedeflere ulaşmak istiyorsak, Sahra altı Afrika’da ilköğretim düzeyinde 5,4 milyon öğretmene ve ortaöğretim düzeyinde 11,1 milyon öğretmene ihtiyaç olduğunu gösteriyor. İkinci en büyük açığın olduğu bölge Güney Asya’dır: UNESCO, bu bölgede de ilköğretim düzeyinde 1,7 milyon ek öğretmene ve orta öğretim düzeyinde 5,3 milyon ek öğretmene ihtiyaç duyulacağını öngörmektedir.
Öğretmenlerin Çalışma Koşulları İyileştirilmeli
Düşük gelirli ülkelerde ilk engel ağır iş yüküdür. Yeni bir UNESCO verilerine göre, bu ülkelerdeki her ilkokul öğretmeninin ilköğretim seviyesinde sınıf başına ortalama 52 öğrencisi varken, küresel ortalama 26’dır. Bu oran özellikle Sahra altı Afrika’da öğretmen başına 56 öğrenci olurken ve Güney Asya’da bu sayı 38’dir. Avrupa ve Kuzey Amerika’da öğretmen başına ortalama sadece 15 öğrenci düşüyor.
5 Başlıkta Öğretmenlerin Çalışma Koşullarındaki Aksaklıklar
- Denetimler Kolaylaştırılmalı ve Zamanında Yapılmalı
Denetim zorlukları, eğitim eksikliği ile artar, bu da öğretmenlerin sınıfta başarılı olmak için her zaman tüm araçlara sahip olmadığı anlamına gelir. UNESCO verileri, küresel olarak sırasıyla %14 ve %16 ile karşılaştırıldığında, düşük gelirli ülkelerde ilköğretim öğretmenlerinin yaklaşık %26’sının ve ortaokul öğretmenlerinin %39’unun asgari yeterlilik gerekliliklerine sahip olmadığını göstermektedir.
- Eğitim İmkanları Geliştirilmeli
Uzak, imkanları kısıtlı ve kırsal alanlarda, sınıftaki çok kademeli, çok dilli ve akut öğrenme ihtiyaçları nedeniyle koşullar daha da kötüleşiyor ve şiddetleniyor.
- Barınma Sorunu Çözülmeli
Kadın öğretmenler, yeterli konut eksikliği, uzun ve güvenli olmayan okul yolları ve çocuk bakım hizmetlerinin eksikliği nedeniyle orantısız bir şekilde etkileniyor ve bu da kadınların uzaktan eğitimde görevlendirilmesini zorlaştırıyor.
- Kadın Erkek Eşitliği Sağlanmalı
Kadınlarla erkeklerin eşit tutulmaması sebebiyle, kadın öğretmenlerin belirli bilgi alanlarında ve liderlik pozisyonlarında yeterince temsil edilmemesi, süregelen başka bir zorluktur.
- Eşit Maaş Verilmeli
UNESCO verileri, 10 ülkeden 6’sının ilkokul öğretmenlerine benzer niteliklere sahip olmasına rağmen diğer 4 ülkeden daha az ödeme yapıldığını gösteriyor. Bu kriter özellikle yüksek gelirli ülkelerde belirgindir. Bu gruptaki 6 ülkeden 5’inde, ilkokul öğretmenleri diğer ülkelerdeki öğretmenlerden daha az kazanıyor. Üç yüksek gelirli ülkenin takdire şayan bir öğretmen maaşı politikası vardır: Singapur’daki öğretmenlerin maaşının, benzer mesleklerin ortalama maaşına oranı %139 iken bu oran İspanya’da %125 ve Kore Cumhuriyetinde %124’tür.
TÜRKİYE’DE ÖĞRETMENLER GÜNÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Türkiye’de Öğretmenler Günü her yıl 24 Kasım’da kutlanır. 1981 yılında başlayan bu uygulamada neden 24 Kasım tarihinde öğretmenler günü kutlamaları yapılmaktadır? 24 Kasım 1928, Türkiye Cumhuriyeti devletininin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün “Millet Mektepleri’nin Başöğretmenliği”ni kabul ettiği güne tekabül eder. Bakanlar Kurulu, Mustafa Kemal Atatürk’e “Millet Mektepleri Başöğretmenliği” unvanını 11 Kasım 1928’de yaptığı toplantıda vermiştir ve bu unvan, 24 Kasım’da Millet Mektepleri Talimatnamesi’nin yayımlanması ile resmileşmiştir.
Atatürk’ün 100. doğum yılı olan 1981 yılında bir karar alındı. Bu karar göre Atatürk’ün “başöğretmen” oluşunun yıldönümlerinde ülke çapında 24 Kasım’ın Öğretmenler Günü olarak kutlanmasına karar verildi. Başta Oyna Öğren Anaokulu öğretmenlerimiz olmak üzere bütün öğretmenlerimizin öğretmenler gününü kutlarız.